kontakt: lasowiacy@wp.pl
Osadnictwo
Region Puszczy Sandomierskiej znajduje się w obrębie jednostki geologicznej zwanej Zapadliskiem Przedkarpackim. Powstało ono na przedpolu piętrzących się i nasuwających od południa Karpat.
Region Puszczy Sandomierskiej znajduje się w obrębie jednostki geologicznej zwanej Zapadliskiem Przedkarpackim. Powstało ono na przedpolu piętrzących się i nasuwających od południa Karpat.
Lasowiacy - historia lasem pisana ...
Krótko o procesach kształtowania terenu w poszczególnych okresach geologicznychW kambrze (ok. 500 milionów lat temu) Kotlina Sandomierska była dnem płytkiego morza. Obszary lądowe były pozbawionymi życia, chłodnymi i skalistymi pustyniami. Stopniowo morze zostało zostało wyparte przez powstające w nim osady i w karbonie górnym lądowy obszar pokrywała bujna „puszcza tropikalna” z ogromnymi widłakami, skrzypami i drzewiastymi paprociami. Morze ponownie przychodzi na ten obszar w triasie, którego bardzo ciepły i suchy klimat zdecydował, iż szata roślinna pokrywająca obszary lądowe była bardzo skąpa.
Na tle współczesnej Polski:
a) kambr b) trias środkowy
Na tle współczesnej Polski: a) kambr b) trias środkowy
Po dłuższym okresie lądowym przychodzi nowy zalew ciepłym płytkim morzem w górnej jurze. Przez cały eocen i oligocen Kotlina Sandomierska jest lądem, u którego południowych wybrzeży przelewają się fale oceanu Tetydy. Z końcem oligocenu Karpaty nasuwają się na ten brzeg, który ulega wgnieceniu poniżej ówczesnego poziomu morza. W to zagłębienie wlewa się w miocenie morze, wówczas obszary dzisiejszej północnej Polski są stałym lądem. Morze cofało się i wracało aż w końcu ustąpiło, już tu nigdy nie wracając, na wschód.
Na tle współczesnej Polski: a) górna jura b) miocen
W epoce plejstoceńskiej, która charakteryzowała się gwałtownymi wahaniami temperatur, obszar Polski był czterokrotnie areną inwazji lodów skandynawskich. Za każdym razem niosły one zagładę lub zubożenia zbiorowisk roślinnych i świata zwierzęcego. Kotlinę Sandomierską objęło swym zasięgiem tylko pierwsze zlodowacenie zwane krakowskim. W czasie ostatniego zlodowacenia na obszar kotliny weszła tundra porośnięta brzozą karłowatą, dębikiem, rdestem i skalnicą.
Tundrę zamieszkiwały ogromne mamuty, nosorożce włochate, renifery i ssaki jaskiniowe (niedźwiedź, lew, hiena). Pra-Wisła wraz z licznymi dopływami wyżłobiła sobie koryto a topniejące lody utworzyły jeziorka, które zarastając przekształciły się w torfowiska. Zjawiły się lasy modrzewiowe, wypierane przez olszynę, sosnę, buk i dąb. Wisła, która wpadała początkowo do Morza Czarnego, przebiła sobie przełom (w okolicach dzisiejszego Sandomierza) i wzdłuż czoła lodowca płynęła do Morza Północnego. Około 7000 lat temu kiedy w Skandynawii stopniały resztki lodowca, Wisła wpadała już do Bałtyku.
Obszar Kotliny Sandomierskiej na mapie Polski
Puszcza Sandomierska leży w obrębie Kotliny Sandomierskiej, która położona jest znacznie niżej w porównaniu z sąsiadującymi obszarami. W jej obrębie występowała duża zmienność biegu rzek o czym świadczą rozległe starorzecza i doliny. Współczesny krajobraz tego regionu jest wynikiem procesów przyrodniczych oraz działalności człowieka. Z chwilą pojawienia się człowieka na tych terenach cały obszar w widłach Wisły i Sanu zalegała dzika, niedostępna puszcza.
Po dłuższym okresie lądowym przychodzi nowy zalew ciepłym płytkim morzem w górnej jurze. Przez cały eocen i oligocen Kotlina Sandomierska jest lądem, u którego południowych wybrzeży przelewają się fale oceanu Tetydy. Z końcem oligocenu Karpaty nasuwają się na ten brzeg, który ulega wgnieceniu poniżej ówczesnego poziomu morza. W to zagłębienie wlewa się w miocenie morze, wówczas obszary dzisiejszej północnej Polski są stałym lądem. Morze cofało się i wracało aż w końcu ustąpiło, już tu nigdy nie wracając, na wschód.
Na tle współczesnej Polski: a) górna jura b) miocen
W epoce plejstoceńskiej, która charakteryzowała się gwałtownymi wahaniami temperatur, obszar Polski był czterokrotnie areną inwazji lodów skandynawskich. Za każdym razem niosły one zagładę lub zubożenia zbiorowisk roślinnych i świata zwierzęcego. Kotlinę Sandomierską objęło swym zasięgiem tylko pierwsze zlodowacenie zwane krakowskim. W czasie ostatniego zlodowacenia na obszar kotliny weszła tundra porośnięta brzozą karłowatą, dębikiem, rdestem i skalnicą.
Tundrę zamieszkiwały ogromne mamuty, nosorożce włochate, renifery i ssaki jaskiniowe (niedźwiedź, lew, hiena). Pra-Wisła wraz z licznymi dopływami wyżłobiła sobie koryto a topniejące lody utworzyły jeziorka, które zarastając przekształciły się w torfowiska. Zjawiły się lasy modrzewiowe, wypierane przez olszynę, sosnę, buk i dąb. Wisła, która wpadała początkowo do Morza Czarnego, przebiła sobie przełom (w okolicach dzisiejszego Sandomierza) i wzdłuż czoła lodowca płynęła do Morza Północnego. Około 7000 lat temu kiedy w Skandynawii stopniały resztki lodowca, Wisła wpadała już do Bałtyku.
Obszar Kotliny Sandomierskiej na mapie Polski
Puszcza Sandomierska leży w obrębie Kotliny Sandomierskiej, która położona jest znacznie niżej w porównaniu z sąsiadującymi obszarami. W jej obrębie występowała duża zmienność biegu rzek o czym świadczą rozległe starorzecza i doliny. Współczesny krajobraz tego regionu jest wynikiem procesów przyrodniczych oraz działalności człowieka. Z chwilą pojawienia się człowieka na tych terenach cały obszar w widłach Wisły i Sanu zalegała dzika, niedostępna puszcza.
Osadnictwo w epoce kamiennej (ok. 90 000 – 1 900 lat p.n.e)Procesy osadnicze trwały długo, były powolne i często hamowane. W czasach prehistorycznych były zamieszkane od epoki kamiennej do epoki brązu. Obszar puszczy nie stanowił wtedy wyodrębnionej jednostki osadniczej a był wypadkową szerszych oddziaływań zewnętrznych. Przy powstawaniu osad duże znaczenie odegrały rzeki Wisła, Wisłoka i ich dopływy np. Tuszymka, natomiast na pewno nie pomagała temu niska jakości gleby. Schyłek okresu paleolitu przypadający na ok. 12 000 – 7 900 lat p.n.e. to pierwsze zbadane przypadki (m.in. w Mielcu, Dąbiu i Rzemieniu) osadnictwa na tych terenach. Należy je kojarzyć z człowiekiem współczesnym (homo sapiens) żyjącym na terenie dzisiejszej Polski od około 36 000 lat p.n.e. Warto wspomnieć, że pierwsze stwierdzone obozowiska na terenie naszego kraju są datowane na ok. 230 000 -180 000 lat p.n.e. – występuje wtedy pitekantrop.
Pitekantrop
Szkielety mamutów – znalezione w rzece Wisłoka
W paleolicie ludzie prowadzili koczowniczy tryb życia, zamieszkiwali przede wszystkim na piaszczystych, niskich terasach rzek lub w sąsiedztwie innych zbiorników wodnych. Zajmowali się zbieractwem i łowiectwem – polowano na wielkie ssaki (mamuty, niedźwiedzie, renifery) przy użyciu bolas, później oszczepów i łuków.
Z tych czasów jest są prymitywne wyroby krzemienne powstałe techniką łupania – przykładem są tu okazy z Czermina (powiat mielecki, gmina..) . Znaleziono tam rdzeń krzemienny, rylec oraz kilkanaście innych narzędzi służących do obróbki drewna, kości i skóry.
Rdzenie krzemienne z Czermina
Około 7 900 lat p.n.e. na ziemiach polskich skończyła się epoka lodowcowa i rozpoczęła się współczesna epoka w dziejach ziemi czyli helocen ze znacznie cieplejszym klimatem. Dawni osadnicy wywędrowali w ślad za stadami zwierzyny na północ. Na te tereny przybyła wówczas nowa ludność zamieszkująca wcześniej obszary północno-zachodniej części Niżu Europejskiego, która poluje na jelenie, sarny, dziki itp. Z kości i rogu wytwarzano harpuny, zaopatrywane w kamienne zbrojniki, ostrza oszczepów, haczyki do wędek itp. Pod względem poziomu rozwoju nie odbiegała ona od poprzedników, wzrosła jednak rola rybołówstwa. Najwcześniejszą jego fazę helocenu trwającą do ok. 4 500 lat p.n.e. nazywa się mezolitem. Ślady osadnictwa mezolitycznego zostały odkryte w Piechotach (powiat mielecki, gmina Padew Narodowa) i są reprezentowane przez liczne wyroby krzemienne.
Wyroby krzemienne mezolityczne z Piechot:
Na ziemiach polskich neolit jest datowany na około 4 500 – 1 900 lat p.n.e. Rozwinęła się wtedy uprawa ziemi, hodowle bydła, pasterstwo, zakładano duże i długotrwale (kilkunastoletnie) osady z rozwiniętymi formami budownictwa. Człowiek posiadł umiejętność wykonywania narzędzi kamiennych metodą gładzenia, wiercenia w nich otworów, rozwinął tkactwo, plecionkarstwo, lepienie naczyń z gliny. Udoskonalił techniki obróbki drewna, zwłaszcza w odniesieniu do budownictwa mieszkalnego i zaczął używać pierwszego metalu czyli miedzi. Relikty osadnictwa neolitycznego odkryto na tym terenie m.in. w Dąbiu i Wojsławiu. Są to głównie toporki kamienne wykonane z granitu, bazaltu lub piaskowca i siekierki wykonane z krzemienia.
Siekierka (dł. ok. 9 cm) znaleziona przez autora strony nad Wisłoką w okolicach Tuszymy
Kultura pucharów lejkowatych…
Kultura pucharów dzwonowatych…
Kultura ceramiki sznurowej…
Osadnictwo w epoce brązu (ok. 1 900 – 650 lat p.n.e)
Kolejny etap pradziejów to epoka brązu datowana na ok. 1800 – 650 lat p.n.e. ……………
Z tych czasów jest są prymitywne wyroby krzemienne powstałe techniką łupania – przykładem są tu okazy z Czermina (powiat mielecki, gmina..) . Znaleziono tam rdzeń krzemienny, rylec oraz kilkanaście innych narzędzi służących do obróbki drewna, kości i skóry.
Rdzenie krzemienne z Czermina
Około 7 900 lat p.n.e. na ziemiach polskich skończyła się epoka lodowcowa i rozpoczęła się współczesna epoka w dziejach ziemi czyli helocen ze znacznie cieplejszym klimatem. Dawni osadnicy wywędrowali w ślad za stadami zwierzyny na północ. Na te tereny przybyła wówczas nowa ludność zamieszkująca wcześniej obszary północno-zachodniej części Niżu Europejskiego, która poluje na jelenie, sarny, dziki itp. Z kości i rogu wytwarzano harpuny, zaopatrywane w kamienne zbrojniki, ostrza oszczepów, haczyki do wędek itp. Pod względem poziomu rozwoju nie odbiegała ona od poprzedników, wzrosła jednak rola rybołówstwa. Najwcześniejszą jego fazę helocenu trwającą do ok. 4 500 lat p.n.e. nazywa się mezolitem. Ślady osadnictwa mezolitycznego zostały odkryte w Piechotach (powiat mielecki, gmina Padew Narodowa) i są reprezentowane przez liczne wyroby krzemienne.
Wyroby krzemienne mezolityczne z Piechot:
- a i b) zbrojniki tapezowate, c) zbrojnik trójkatny,
- d i e) drapacze, f) tylczak, g) wiór retuszowny
Na ziemiach polskich neolit jest datowany na około 4 500 – 1 900 lat p.n.e. Rozwinęła się wtedy uprawa ziemi, hodowle bydła, pasterstwo, zakładano duże i długotrwale (kilkunastoletnie) osady z rozwiniętymi formami budownictwa. Człowiek posiadł umiejętność wykonywania narzędzi kamiennych metodą gładzenia, wiercenia w nich otworów, rozwinął tkactwo, plecionkarstwo, lepienie naczyń z gliny. Udoskonalił techniki obróbki drewna, zwłaszcza w odniesieniu do budownictwa mieszkalnego i zaczął używać pierwszego metalu czyli miedzi. Relikty osadnictwa neolitycznego odkryto na tym terenie m.in. w Dąbiu i Wojsławiu. Są to głównie toporki kamienne wykonane z granitu, bazaltu lub piaskowca i siekierki wykonane z krzemienia.
Siekierka (dł. ok. 9 cm) znaleziona przez autora strony nad Wisłoką w okolicach Tuszymy
Kultura pucharów lejkowatych…
Kultura pucharów dzwonowatych…
Kultura ceramiki sznurowej…
Osadnictwo w epoce brązu (ok. 1 900 – 650 lat p.n.e)
Kolejny etap pradziejów to epoka brązu datowana na ok. 1800 – 650 lat p.n.e. ……………
Osadnictwo w epoce żelaza (od ok. 700 lat p.n.e)W II połowie wieku p.n.e na ziemiach polskich wytworzyła się kultura przeworska (z którą kojarzeni są już Słowianie – Wenedzi – Wenetowie), prawdopodobnie na wskutek oddziaływań Celtów na kulturę grobów podkoszowych. W Polsce południowo-wschodniej jej rozwój miał trwać do polowy V wieku naszej ery. Początki osadnictwa tej kultury w okolicach Mielca miały miejsce dopiero w II wieku naszej ery. Zjawiła się ona na tym terenie na skutek migracji z bardziej zaludnionego wówczas lewego brzegu Wisły. Jej pozostałości zostały odkryte m.in. w Przecławiu (cmentarzysko !), Dąbiu, Mielcu i najbardziej przebadane w Otałęży.
Grób wojownika
odkryty w Przecławiu
Na podstawie znalezisk można stwierdzić, że oprócz ziemianek, które spełniały funkcje mieszkalne i gospodarcze istniały również drewniani budowle naziemne. Podstawą zdobywania żywności stanowiła uprawa ziemi, hodowla bydła, łowiectwo i rybołówstwo. Ludzie trudnili się garncarstwem, tkactwem i prymitywnym hutnictwem żelaza. Istotnym czynnikiem rozwoju kultury przeworskiej był handel z prowincjami Cesarstwa Rzymskiego o czym świadczą liczne znaleziska monet m.in. W Krzemienicy, Otałęży i Wojkowie. Znaleziska monet należy łączyć ze szlakami handlowymi wiodącymi wzdłuż Wisłoki i Wisły. Dowodzą one o wysokim poziomie miejscowej wytwórczości, która była przedmiotem wymiany.
W okresie kultury przeworskiej w sąsiedztwie tych terenów lokalizowane są siedziby innych ludów tj. Piengitów (w południowej Kieleczczyźnie), Biesów (w okolicach Tarnowa) i Transmonetów (u źródeł Sanu). Nie są znane jednak ich związki z ludźmi kultury przeworskiej. Upadek tej kultury wiąże się z najazdem Hunów (V-VII wiek) w okresie tzw. wędrówki ludów.
Kolejny etap osadnictwa określany jako wczesnośredniowieczny można podzielić na wyróżnić dwie fazy:
W okresie kształtowania się państwowości polskiej w IX wieku ziemie te należały do państwa Wiślan. Puszcza Sandomierska miała wówczas największy zasięg terytorialny, na co wpłynęła kilkusetletnia przerwa w osadnictwie. Puszcza z jednej strony była ona hamulcem do zasiedlenia, z drugiej sprzyjała osadnictwu na swych peryferiach dostarczając budulca, gotowego pożywienia i zapewniając schronienie na wypadek zagrożenia z zewnątrz, co brano pod uwagę przy zakładaniu osad. Przykładem takich osad znaleziono m.in. w Dąbiu i Przecławiu. Osada w Dąbiu obejmowała cztery półziemianki/półchaty i jeden obiekt o przeznaczeniu produkcyjnym w którym znaleziono kamień żarowy i palenisko z bryłkami żelaza co świadczy o prymitywnym wytopie żelaza.
W okresie kultury przeworskiej w sąsiedztwie tych terenów lokalizowane są siedziby innych ludów tj. Piengitów (w południowej Kieleczczyźnie), Biesów (w okolicach Tarnowa) i Transmonetów (u źródeł Sanu). Nie są znane jednak ich związki z ludźmi kultury przeworskiej. Upadek tej kultury wiąże się z najazdem Hunów (V-VII wiek) w okresie tzw. wędrówki ludów.
Kolejny etap osadnictwa określany jako wczesnośredniowieczny można podzielić na wyróżnić dwie fazy:
- od VI do IX/X wieku – osady odkryte w m.in. Nisku i Machowie
- od X-XII/XIII wieku – osady odkryte m.in. w Dąbiu i Zbydniowie
W okresie kształtowania się państwowości polskiej w IX wieku ziemie te należały do państwa Wiślan. Puszcza Sandomierska miała wówczas największy zasięg terytorialny, na co wpłynęła kilkusetletnia przerwa w osadnictwie. Puszcza z jednej strony była ona hamulcem do zasiedlenia, z drugiej sprzyjała osadnictwu na swych peryferiach dostarczając budulca, gotowego pożywienia i zapewniając schronienie na wypadek zagrożenia z zewnątrz, co brano pod uwagę przy zakładaniu osad. Przykładem takich osad znaleziono m.in. w Dąbiu i Przecławiu. Osada w Dąbiu obejmowała cztery półziemianki/półchaty i jeden obiekt o przeznaczeniu produkcyjnym w którym znaleziono kamień żarowy i palenisko z bryłkami żelaza co świadczy o prymitywnym wytopie żelaza.
Najstarsze osady pusztańskieznajdowały się na obszarze położonym na prawym brzegu Wisły w pobliżu Sandomierza. W pierwszej fazie zagospodarowania w okresie wczesnopiastowskim powstały osady skupione wokół grodu książęcego w Sandomierzu. Do pierwotnych osad łowieckich położonych wzdłuż Wisły zalicza się m.in. Dymitrów, Baranów, Suchorzów, Nagnajów, Machów, Kajmów, Miechocin i Dzików. Po wytępieniu zwierzyny, zamieszkująca tam ludność zajęła się rolnictwem i hodowlą. Na południowo-wschodnim skłonie wzgórza tarnobrzeskiego powstała druga linia osad łowieckich do których należą m.in. Chmielów, Mokrzyszów i Sobów oraz leżące wzdłuż Łęgu: Grębów, Sulechów, Przyszów, Stany i Bojanów.
Obok łowców tereny te zasiedlali osadnicy leśni, którzy karczowali las, budowali pierwotne osiedla i obok rolnictwa trudnili się hodowla nierogacizny i bydła w lasach książęcych. Polowali także na drobna zwierzynę, zakładali barcie i łowili ryby. W początkowym okresie zagospodarowania Puszczy istniały tam osady służebne, związane z grodem sandomierskim oraz osady leśne. Druga faza osadnictwa to „rozdawnictwo” ziemi możnym a także Kościołowi katolickiemu zapoczątkowane przez Bolesława Krzywoustego. W ten sposób powstały wschody do Puszczy. Pierwszym wschodem był las Jedlicze. ten 300 morgowy (1 morga to około 2,5 hektara) obszar leśny położony w pobliżu Chmielowa otrzymała parafia w Miechocinie około roku 1 200 z rąk książąt Sandomierskich. Bolesław Krzywousty umierając w 1138 roku podzielił państwo polskie między czterech synów, z których Henryk otrzymał ziemie sandomierską i tym sposobem utworzone zostało księstwo sandomierskie które po Henryku dziedziczą kolejno Leszek Biały, Bolesław Wstydliwy i wreszcie Leszek Czarny.
W XIII wieku najazdy tatarskie
pustoszyły Ziemie Sandomierską
W XIII (za króla? tło historyczne) wieku najazdy tatarskie pustoszyły Ziemie Sandomierską i spora cześć ludności chroniła się w niedostępnych ostępach Puszczy po czym stopniowo tam osiadała tworząc osady Trześń, Zaleszany Charzewice i Bieliny co stanowi trzeci etap zasiedlenia Puszczy.
W 1376 roku najazd Rusinów i Litwinów (za króla? tło historyczne) wyludnił wsie położone w widłach Wisły i Sanu. po odbudowaniu przenoszono je na prawo niemieckie, co w zasadniczy sposób zmieniło wygląd tych wsi. Wprowadzono trójpolówkę, grunty dzielono przeznaczając je na zabudowę i uprawy. Wsie przybrały wygląd ulicówek, zachowany i możliwy do odczytania współcześnie w zabudowie Chmielowa, Mokrzyszowa i Sobowa. Był to czwarty etap kolonizacji północnych terenów Puszczy.
Działalność gospodarcza właścicieli dóbr ziemskich nad dolną Wisłoką sprzyjała z kolei osadnictwu w zachodniej części Puszczy. Ważą role odegrał tu rod Gryfitów, którzy przyjęli następnie nazwisko Mieleccy od nowo powstałej osady czyli Mielca (link do Mielca). Za udział w bitwie pod Grunwaldem otrzymali oni ziemie leżące po obu stronach Wisłoki w okolicach dzisiejszego Mielca. Mieleccy prowadzili intensywną akcje kolonizacyjną rozszerzając granice swej posiadłości, ściągając tu rzemieślników itp. Na początku XVI wieku wśród miejscowości będących w posiadaniu Gryfitów znajdował się również Cmolas, wieś położona w zachodniej części Puszczy.
Drugim rodem, który odegrał ważna rolę jest ród Tarnowskich, który osiadł nad dolna Wisłoką. W 1365 roku kupili oni znaczne obszary leśne w okolicy Rzochowa (link do Rzochowa). Podobnie jak Gryfici otrzymali oni od Władysława Jagiełły znaczne obszary w zachodniej części Puszczy Sandomierskiej oraz kilka wsi nad dolną Wisłoką. Na wschodzie ich posiadłość sięgała po Werynię, a jej północna granicę stanowiła linia łącząca Wojsław-Przyłęk i Kolbuszową. W XVI wieku (1524 roku) granice posiadłości Tarnowskich oznaczono kopcami (jeden jest w Kiełkowe, drugi koło Łuża …) w ramach akcji kolonizacyjnej prowadzonej przez Tarnowskich na prawie niemieckim (co to jest prawo niemieckie?) w 1565 roku nastąpiła lokacja wsi Niwiska.
Skan… Rocznik Tatarski”, I. 1932
W 1376 roku najazd Rusinów i Litwinów (za króla? tło historyczne) wyludnił wsie położone w widłach Wisły i Sanu. po odbudowaniu przenoszono je na prawo niemieckie, co w zasadniczy sposób zmieniło wygląd tych wsi. Wprowadzono trójpolówkę, grunty dzielono przeznaczając je na zabudowę i uprawy. Wsie przybrały wygląd ulicówek, zachowany i możliwy do odczytania współcześnie w zabudowie Chmielowa, Mokrzyszowa i Sobowa. Był to czwarty etap kolonizacji północnych terenów Puszczy.
Działalność gospodarcza właścicieli dóbr ziemskich nad dolną Wisłoką sprzyjała z kolei osadnictwu w zachodniej części Puszczy. Ważą role odegrał tu rod Gryfitów, którzy przyjęli następnie nazwisko Mieleccy od nowo powstałej osady czyli Mielca (link do Mielca). Za udział w bitwie pod Grunwaldem otrzymali oni ziemie leżące po obu stronach Wisłoki w okolicach dzisiejszego Mielca. Mieleccy prowadzili intensywną akcje kolonizacyjną rozszerzając granice swej posiadłości, ściągając tu rzemieślników itp. Na początku XVI wieku wśród miejscowości będących w posiadaniu Gryfitów znajdował się również Cmolas, wieś położona w zachodniej części Puszczy.
Drugim rodem, który odegrał ważna rolę jest ród Tarnowskich, który osiadł nad dolna Wisłoką. W 1365 roku kupili oni znaczne obszary leśne w okolicy Rzochowa (link do Rzochowa). Podobnie jak Gryfici otrzymali oni od Władysława Jagiełły znaczne obszary w zachodniej części Puszczy Sandomierskiej oraz kilka wsi nad dolną Wisłoką. Na wschodzie ich posiadłość sięgała po Werynię, a jej północna granicę stanowiła linia łącząca Wojsław-Przyłęk i Kolbuszową. W XVI wieku (1524 roku) granice posiadłości Tarnowskich oznaczono kopcami (jeden jest w Kiełkowe, drugi koło Łuża …) w ramach akcji kolonizacyjnej prowadzonej przez Tarnowskich na prawie niemieckim (co to jest prawo niemieckie?) w 1565 roku nastąpiła lokacja wsi Niwiska.
Skan… Rocznik Tatarski”, I. 1932
O prowadzanych więźniach tatarskichWażnym przyczynkiem do historii osadnictwa tatarsko-tureckiego okolic Mielca w pierwszej połowie XVII wieku jest list z 11 października 1629 roku Stanisława Lubomirskiego (wojewody ruskiego, właściciela zamku w Rzemieniu) do Stanisławskiego (zarządcy dóbr rzemieńskich) w którym pisze o prowadzanych więźniach tatarskich: „…Turmę tylko drugą na to pogaństwo gotujcie, bo ich przybędzie tam pewnie niemało…”. W czasie wojen szwedzkich (1655-1660) Szwedzi mszcząc się za opór mieszczan spalili Przecław i Rzochów oraz po oblężeniu zdobyli Rzemień. W czasie walk okolica została spustoszona, toteż dla zaludnienia jej hetman Lubomirski osadził jeńców szwedzkich.
